26 mei 2020

Stichting Civic blikt terug op onderzoeken naar inburgering. Het onderzoeksrapport dat in deze blog uitgelicht wordt, kijkt niet zozeer naar het inburgeringsstelsel zelf, maar naar de rol van de overheid. De Nationale ombudsman focust in Een een valse start: een onderzoek naar behoorlijke inburgering (oktober 2018) op het perspectief van de inburgeraar: Inburgeraars moeten kunnen rekenen op een betrokken overheid, die zorgt voor een behoorlijk inburgeringstraject en dienstverlenging op maat. Stelsels, procedures en regels zijn namelijk nooit een doel op zich, maar moeten de inburgeraar helpen.

Volgens de Nationale ombudsman is alleen een stelselwijziging niet voldoende om de inburgering te verbeteren. Dit baseert hij op basis van klachten over inburgering en op basis van ervaring met andere grote stelselwijzigingen. Hoe het inburgeringsstelsel er ook uit ziet, voor de inburgeraar is het cruciaal dat de overheid een dienstverlenende houding heeft. Dit is een voorwaarde voor een effectieve en behoorlijke inburgering. In dit rapport zet hij zijn visie op behoorlijke inburgering verder uiteen en brengt hij de inburgeraars van nu onder de aandacht.

Uitgangspunten voor behoorlijke inburgering

  1. De overheid moet inburgering niet zien als een gunst, maar als duurzame investering. Uiteraard hebben inburgeraars zelf een grote verantwoordelijkheid, maar inburgering is ook in het belang van de rest van de samenleving. De overheid moet zich daarom richten op faciliteren in plaats van sanctioneren.
  2. Geef inhoud aan maatwerk. Maatwerk is niet alleen een persoonlijk inburgeringsplan op papier, maar ook een overheid die haar dienstverlening laat aansluiten op specifieke behoeften. Niet de regels, maar de persoon moet hierbij centraal gesteld worden. In de praktijk moet dus altijd ruimte bestaan om verschillende gevallen verschillend te behandelen. Er moet bijvoorbeeld flexibel omgegaan kunnen worden met het persoonlijke inburgeringsplan en ook bij sancties is een individuele afweging nodig.
  3. Breng met de inburgeraar de eerste levensbehoeften, zoals huisvesting, uitkering en verzekering, op orde. Zorg daarbij voor een duidelijk, laagdrempelig aanspreekpunt voor de inburgeraar.
  4. Zorg voor een duidelijke informatievoorziening, zodat inburgeraars weten waar ze aan toe zijn. Belangrijke informatie moet mondeling en schriftelijk gedeeld worden. Houdt ook rekening met culturele verschillen en investeer daarom in cultuursensitiviteit bij medewerkers.
  5. Zie klachten als signaal van waar het beter kan. Allereerst moeten Inburgeraars klachten naar de overheid kunnen uiten. Daarbij moet duidelijk gemaakt worden aan de inburgeraar dat die kritisch mag zijn en een klacht mag indienen. Inburgeraars en hulpverleners moeten weten bij wie ze terecht kunnen. Als de overheid de klachten oppikt, registreert en analyseert, is dit een leerzaam middel om te weten wat wel en niet voor inburgeraars werkt.

Inburgeraars van nu verdienen ook een goede start

Hoe verhoudt dit rapport uit 2018 zich met de huidige realiteit: Het inburgeringsbeleid kent nu nog veel knelpunten. Het nieuwe verbeterde inburgeringsbeleid zal pas volgend jaar in werking treden. Mensen die nu bezig zijn met de inburgering of starten voor 1 juli 2021, verdienen ook een goede start.

Er is een aantal verbeteringen in het huidige stelsel doorgevoerd of aangekondigd, maar daarmee is niet alles opgelost. Met name de groep analfabeten en laaggeletterden die vaak voor een ontheffing gaan, hebben speciale aandacht nodig zodat hun zelfredzaamheid bevorderd kan worden. Verder ontstaan de huidige problemen grotendeels door het ontbreken van een laagdrempelig aanspreekpunt een een oplossingsgerichte houding van betrokken instanties.

De ombudsman roept de overheid op om meteen te starten met het uitvoeren van behoorlijke inburgering en niet de invoering van het nieuwe stelsel af te wachten. Zo kunnen huidige inburgeraars binnen dit stelsel dat vooral ‘demanding’ is, toch rekenen op een overheid die ‘supporting’ is.

Stagiair Online Communicatie

Deel dit

Lees ook